In Vietnam, gandaria is native to the Bay Nui region. It wasn’t until the 1950s that it found its way to Can Tho after being extensively cultivated from An Giang downstream to Vinh Long and Can Tho, eventually becoming a specialty of the Mekong Delta. Gandaria trees typically bloom in November each year, with fruits appearing a week later. The harvesting season for gandaria fruits begins in mid-January and extends until the third lunar month of March, providing a prolonged harvesting period despite yielding only once a year.
Thanh trà là loài cây ăn trái nhiệt đới. Tại Việt Nam thanh trà mọc hoang ở vùng Bảy Núi, đến thập niên 1950 thì bắt đầu có mặt ở Cần Thơ sau được trồng nhiều suốt từ An Giang xuôi xuống Vĩnh Long, Cần Thơ và được coi là đặc sản Miền Tây Nam Bộ. Cây thường ra hoa vào tháng 11 hàng năm, sau 1 tuần thì đậu trái. Mùa vụ thu hoạch của trái thanh trà bắt đầu từ giữa tháng Giêng kéo dài đến tháng 3 âm lịch. Dù mỗi năm chỉ cho thu hoạch một vụ nhưng thời gian kéo dài.
Gandaria trees are a slow-growing woody plant, taking 3-4 years to mature and produce their first fruit crop. At first glance, both the tree and the gandaria fruit resemble a mango tree, but upon closer inspection, distinct differences become apparent. Gandaria trees have a slender trunk compared to mango trees, with dark green, slender, long, pointed leaves. The leaf stems prominently display white veins, and the leaves grow singly. Gandaria flowers emit a delicate fragrance at the end of branches. Gandaria fruits, resembling ripe mangoes at a glance, have an egg-shaped form. The fruit fits neatly in the palm of one’s hand, with smooth, shiny outer skin transitioning from green to vibrant yellow upon ripening. Clusters of ripe golden fruits cover the tops of branches, adorning each harvest season.
Thanh trà thuộc cây thân gỗ lớn chậm, phải mất 3-4 để cây phát triển và cho vụ trái đầu tiên. Nhìn thoáng qua, cây và trái thanh trà rất giống với cây xoài nhưng nhìn kĩ sẽ thấy được những đặc điểm khác biệt rõ ràng. Cây thanh trà có phần thanh mảnh hơn thân cây xoài, phần lá màu xanh đậm, thon, dài, nhọn ở phần đầu lá. Phần thân lá nổi rõ các đường gân trắng. lá cây thanh trà mọc đơn lẻ. Cây thanh trà ra hoa ở đầu cành với hương thơm dịu dàng. Trái thanh trà nhìn thoáng qua rất giống với trái xoài chín. Quả thanh trà có hình trứng gà, nhỏ nhắn vừa vặn cầm trong lòng bàn tay với lớp vỏ bên ngoài nhẵn bóng, quả chuyển dần từ xanh sang vàng rực khi chín, những chùm quả vàng ươm mọc ở đầu ngọn cành phủ kín khắp một khoảng vườn mỗi mùa thu hoạch.
Inside, the gandaria fruit contains a thick, golden, juicy flesh with large, flat seeds at the center. There are two varieties of gandaria fruits: sweet and sour. Sweet gandaria fruits are slightly elongated, with thick, hard, powdery white coating on the outside. Sour gandaria fruits are more rounded, with thinner skin that turns dark yellowish-orange when ripe. The signature sweet and sour taste of gandaria fruits is distinct, with a refreshing aroma that evokes a sense of comfort and freshness.
Bên trong thanh trà là phần thịt dày cơm, vàng ươm, mềm, mọng nước với phần hạt dẹp to ở giữa. Thanh trà có 2 loại: Thanh trà ngọt và thanh trà chua. Thanh trà ngọt thì trái thon, hơi dài, vỏ dày, cứng, có lớp phấn trắng phủ bên ngoài. Thanh trà chua có hình dạng tròn hơn, vỏ mỏng, khi chín sẽ có màu vàng sậm ngả về cam. Vị chua ngọt của thanh trà rất đặc trưng, chua thanh, ngọt dịu với hậu vị đậm đà ngân dài. Thanh trà mang một mùi hương thanh mát, tạo nên một cảm giác dễ chịu và sảng khoái.
At Nén, to enhance the rich, tangy flavor of gandaria, we ferment the fruit flesh in honey and utilize this extract to create lacto-fermented honey gandaria sauce, used in our dish: Beeswax – Buddha’s hand – Gandaria.
Ở Nén, để tăng thêm độ đậm đà với vị chua thanh của thanh trà, chúng tôi lên men phần thịt quả thanh trà trong mật ong và sử dụng phần nước cốt này để làm ra sốt mật ong thanh trà lên men lacto sử dụng trong món Sáp Ong – Phật Thủ – Thanh Trà.
SUMMARY / TÓM TẮT
HABITAT / Môi trường sống
In Vietnam, gandaria, the fruit-bearing tree, is native to the Bay Nui region. It wasn’t until the 1950s that it found its way to Can Tho after being extensively cultivated from An Giang downstream to Vinh Long and Can Tho, eventually becoming a specialty of the Mekong Delta.
Tại Việt Nam thanh trà mọc hoang ở vùng Bảy Núi, đến thập niên 1950 thì bắt đầu có mặt ở Cần Thơ sau được trồng nhiều suốt từ An Giang xuôi xuống Vĩnh Long, Cần Thơ và được coi là đặc sản Miền Tây Nam Bộ.
SEASONALITY / Tính thời vụ
The harvesting season for gandaria fruits begins in mid-January and extends until the third lunar month of March, providing a prolonged harvesting period despite yielding only once a year.
Mùa vụ thu hoạch của trái thanh trà bắt đầu từ giữa tháng Giêng kéo dài đến tháng 3 âm lịch.
COLOR / Màu sắc
The fruit has shiny outer skin transitioning from green to vibrant yellow upon ripening
Trái thanh trà có màu vàng óng ả đẹp mắt, quả chuyển dần từ xanh sang vàng khi chín
CHARACTERISTICS / Đặc điểm
- Size and structure: Gandaria fruits, resembling ripe mangoes at a glance, have an egg-shaped form. The fruit fits neatly in the palm of one’s hand.
- Aroma and flavor: The characteristic sweet and sour taste of gandaria fruits is distinct, with a refreshing aroma that evokes a sense of comfort and freshness.
- Đặc điểm: Trái thanh trà nhìn thoáng qua rất giống với trái xoài chín. Quả thanh trà có hình trứng gà, nhỏ nhắn vừa vặn cầm trong lòng bàn tay với lớp vỏ bên ngoài nhẵn bóng
- Mùi, vị: Vị chua ngọt của thanh trà rất đặc trưng, chua thanh, ngọt dịu với hậu vị đậm đà ngân dài. Thanh trà mang một mùi hương thanh mát, tạo nên một cảm giác dễ chịu và sảng khoái.
